W tym roku Nagroda Banku Szwecji w dziedzinie nauk ekonomicznych, czyli tzw. nobel z ekonomii został przyznany za pracę nad tzw. teorią kontraktów. Nagrodę otrzymali Oliver Hart i Bengt Holmström. To już 48. nagroda przyznawana od 1969 roku.
Brytyjczyk Oliver Hart i Fin Bengt Holmström zajmują się badaniem roli kontraktów i różnych rodzajów umów w gospodarce. Przedmiotem ich badań są regulacje, które dotykają wszystkich obywateli. Chodzi bowiem np. o umowy o pracę, umowy z firmami ubezpieczeniowymi, akty notarialne a nawet o konstytucję. W uzasadnieniu do nagrody napisano, że ich praca nad tzw. teorią kontraktu przyczyniła się do lepszego zrozumienia mnogości umów i pułapek z nimi związanych. Agencja Associated Press tłumaczy, że może ona być wykorzystywana do analizy np. zarobków prezesów dużych firm.
“Na przykład wydaje się naturalne, że szef firmy powinien być wynagradzany w zależności od zysku przedsiębiorstwa. Ale może tak się zdarzyć, że zyski firmy są kwestią szczęścia albo pecha. Tak jak w przypadku przedsiębiorstw naftowych, których dochody zależą od cen ropy, a te się wahają”.
Oliver Hart pracuje na Harvardzie, gdzie jest profesorem, z kolei Bengt Holmström wykłada na Massachusetts Institute of Technology.
Nagroda Banku Szwecji w dziedzinie nauk ekonomicznych
Ekonomia jako jedyna z wszystkich pozostałych dziedzin nie została przewidziana przez jej fundatora Alfreda Nobla. Dopiero od 1968 r. Bank Szwecji corocznie przyznaje tę nagrodę dla uczczenia pamięci pana Nobla oraz z okazji 300-lecia swojego istnienia.
Ekonomiczny nobel budzi kontrowersje. W Szwecji uważa się, że błędem była decyzja o ustanowieniu wyróżnienia w tej kategorii. Jej pomysłodawca, mimo że zbił fortunę swoich wynalazkach, bardziej niż ekonomią interesował się sprawami społecznymi. Przez długi czas na powstanie nagrody w dziedzinie ekonomii nie zgadzała się rodzina Nobla. Niechętny był także Norweski Komitet Noblowski przyznający Pokojową Nagrodę Nobla. W latach 90. w Szwecji postulowano nawet rezygnację z przyznawania tej nagrody.
Ze względu na bardzo rygorystyczną procedurę konkursu nagroda ta uznawana jest za najbardziej prestiżową na świecie, jaką może otrzymać ekonomista.
Od 2012 roku laureaci dostają nagrodę pieniężną w wysokości 8 mln koron, tj. ok. 3,5 mln zł. Oprócz nagrody finansowej każdy z laureatów otrzymuje dyplom i złoty medal.
Ekonomiczny Nobel w liczbach:
- 47 nagród z dziedziny ekonomii przyznano od 1969 r.
- 24 nagrody z dziedziny ekonomii przyznano tylko jednemu laureatowi
- 1 kobieta otrzymała Nobla z ekonomii – Elinor Ostrom w 2009 r.
- 51 – tyle lat miał najmłodszy laureat Nobla z ekonomii, Kenneth J. Arrow w 1972 r.
- 90 – tyle lat miał najstarszy laureat Nobla z ekonomii, Leonid Hurwicz w 2009 r.
- 67 to średni wiek Nobilsty z ekonomii
(onet.pl)
