Jean-Pierre Sauvage, J. Fraser Stoddart i Bernard L. Feringa zostali tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie chemii – poinformował Komitet Noblowski. Otrzymali ją za “zaprojektowanie i syntezę maszyn molekularnych”, na przykład sztucznych mięśni czy miniaturowych silników, niezbędnych do rozwoju nanotechnologii.
Maszyny molekularne, nad którymi pracowali nagrodzeni Noblem z chemii naukowcy, “będą najprawdopodobniej wykorzystywane w rozwoju nowych materiałów, czujników i systemów przechowywania energii” – podkreśliła w uzasadnieniu Królewska Szwedzka Akademia Nauk.
Trzy przełomy w badaniach
Uhonorowani w środę Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii Jean-Pierre Sauvage, Fraser Stoddart i Bernard Feringa zajmują się miniaturowymi maszynami, działającymi w skali molekularnej.
Jak podkreślili członkowie Akademii, Sauvage dokonał pierwszego przełomu w 1983 r., kiedy połączył dwie cząsteczki w kształcie pierścienia w łańcuch. Kolejny krok wykonał Stoddart w 1991 roku, nawlekając taki pierścień na molekularną oś. Feringa zaś jako pierwszy opracował molekularny “silniczek” w 1999 roku. Sauvage (71 lat) jest emerytowanym profesorem University of Strasbourg i dyrektorem ds badań we francuskim CNRS. Stoddart (74 lat) jest profesorem chemii na Northwestern University w Evanston (Illinois, USA). Feringa (65 lat) to profesor chemii organicznej na holenderskim uniwersytecie w Groningen. Sauvage, Stoddart i Feringa podzielą się po równo nagrodą w wysokości 8 mln koron szwedzkich (850 tys. euro lub 931 tys. dol.). To trzeci przyznany w tym roku Nobel.
Medycyna i fizyka już nagrodzone
We wtorek David J. Thouless, F. Duncan M. Haldane oraz J. Michael Kosterlitz otrzymali Nobla z fizyki za teoretyczne odkrycia dotyczące topologicznych przejść fazowych oraz topologicznych faz materii. W opinii ekspertów dali oni początek rozległej dziedzinie badań. Dzięki odkryciom tegorocznych noblistów z dziedziny fizyki naukowcy lepiej zrozumieli właściwości materii. Teoretyczny postęp może się przełożyć na opracowanie nowych materiałów oraz postęp w konstruowaniu np. komputerów kwantowych – uzasadnił Komitet Noblowski. Stosując zaawansowane metody matematyczne, analizowali oni osobliwe stany materii – nadprzewodniki przewodzące prąd elektryczny bez oporu, superciecze pozbawione lepkości oraz cienkie warstwy magnetyczne. W poniedziałek Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii otrzymał Japończyk Yoshinori Ohsumi za odkrycia dotyczące mechanizmów autofagii (autofagocytozy) polegających na trawieniu przez komórkę obumarłych lub uszkodzonych elementów jej struktury. Występuje on u wszystkich organizmów zawierających jądro komórkowe (tzw. eukariontów). Odbywa się zarówno w komórkach zdrowych, jak i patologicznych. Mechanizm ten wykorzystywany jest szczególnie w okresie niedoboru substancji odżywczych. Komórka podtrzymuje wtedy głównie procesy niezbędne do życia, a energię pozyskuje ze zbędnych elementów.
(http://www.tvn24.pl)
